موقیعت جغرافیایی و طبیعی:                                                                                                                                شهر نیاسر مرکز بخش نیاسر از توابع شهرستان کاشان و استان اصفهان است . این شهر در فاصله 24 کیلومتری غرب شهر کاشان قرار دارد . شهر نیاسر از طریق اتوبان در فاصله 240 کیلومتری شهر تهران پایتخت ایران 100 کیلومتری شهر قم مرکز استان قم و 260 کیلومتری شهر تاریخی اصفهان مرکز استان اصفهان قرار دارد. فاصله این شهر از سه محور ارتباطی مهم کشور یعنی راه اهن و محور زمینی بندرعباس , تهران 24 کیلومتر و از محور شیراز, اصفهان ,تهران 60 کیلومتر است .                                                                                                                              غار دست کنده نیاسر در استان اصفهان در 30 کیلومتری غرب شهر کاشان و در بالای روستایی به نام نیاسر واقع است . این شهر یکی از سه مرکز تولید گل محمدی, گلاب و عرقیات گیاهی شهرستان کاشان و کشور است که این بدلیل قرار گرفتن در دامنه شرقی کوه های کرکس و وجود چشمه پر اب اسکندریه و قنات های زیادی است که محدوده ای به وسعت 800 هکتار را به زیر کشت برده است . متوسط ارتفاع شهر نیاسر از سطح دریا 1650 متر است . وجود اختلاف ارتفاع به میزان 200 متر باعث ایجاد چشم انداز های بی نظیر و بسیار زیبایی از نقاط مختلف شهر و پیرامون ان شده است . به خصوص اینکه اب زلال جشمه اسکندریه از بلندای شهر به شکل رویا گونه ای به پایین می ریزد و بدین سان ابشارنیاسر رخ می نمایاند و همه کویر را به سوی خویش می خواند .                                                                                                                                                                                                                                                معرفی                                                                                                                                                                                                                                                            غاردست کنده نیاسر در استان اصفهان در 30 کیلومتری غرب شهر کاشان و در بالای روستایی به نام نیاسر واقع است.

این غار دست کنده ,دورن سکویی وسیع و مسطح به نام تالار ساخته شده است . بخش جلو این سکو دارای دیواه های عمودی به ارتفاع 200 متر و مشرف به (روستا – شهر) نیاسر است . سکوی مسطح و وسیع تالار حاصل رسوب گذاری چشمه ای ماگمایی با اب دهی بالا بوده است که بعد از هزاران سال فعالیت و زایش سکو, در حال حاضر با عوامل درونی زمینی خشک شده است و شاید چشمه اسکندر, که خروجی ان در انتهای سکو قرار دارد ,باقی مانده پایان یافته فعالیت فرایند اهک سازی ان باشد اما انچه که به این چشمه ماگمایی با اهک ساز ارزش بالا میدهد این است که در منطقه شهرستان کاشان چشمه های ماگمایی  دیگری وجود داشته اند که در حال حاضر چشمه فین نمونه ای از ان هاست . اما ایا در مکان هایی مانند اریسمان در نزدیکی بادرود ,که هزاران سال پیش مکانی برای فلز کاری بوده است ,چشمه های ماگمایی وجود داشته است و اب مورد نیاز منطقه را تامین می کرده اند؟ احتمالا پاسخ مثبت است و باید دنبال اثار ان ها بگردیم و تغییرات اب و هوایی را در منطقه دخیل ندانیم .

1. معماری دست کن اویی ( شهر زیر زمینی ) انچه به نام شهر زیر زمینی معروف است در واقع ساختار های متراکم , پیچیده و گسترده ای چون دالان های باریک تودرتو و اتاق هایی با ابعاد کوچک است مجموعه اویی درزیر بافت قدیم شهر شکل گرفته و تا سطح کنونی شهر نیز گسترده شده است . وسعت این شهر به دلیل ارتباط میان محلات و حفاظت از جان و مال مردم در مواقع نا امنی زیاد بوده و در دو سطح افقی و عمودی گسترش یافته است . این معماری دست کن در شهر نوش اباد اویی نام گزاری شده است. غیر از ورودی اصلی ارتفاع تمام قسمت های اویی به قد طبیعی یک انسان و بین 170 تا 180 سانتیمتر است. بر سطح دیوار ها و در فواصل اندک جای پیه سوز به چشم می خورد در بعضی قسمت ها نیز درون دیوار, سکوهای کوتاهی جهت نشستن ایجاد شده است که در بعضی از اتاق ها تبدیل به طاقچه جهت قرار دادن اشیاء می شود. سیستم تهویه شهر زیر زمینی نوش اباد از طریف کانال هایی بوده که در طبقه اول و به سطح زمین ایجاد شده است. چاه های مرتبط طبقات علاوه بر عملکرد عبور و مرور باعث ایجاد یافتن هوا در طبقات پایین می شده است . این عمل در مورد چاه های قنات نیز مصداق دارد. دسترسی به این فضاها به دلیل قرار گرفتن در زیر زمین از طریق یک چاه و کانال باریک و کوتاه میسر می گردد . موضوع تدافعی و پناهگاه بودن این نوع معماری که در دل زمین ایجاد شده , تاثیر فراوانی بر چگونگی ارائه پلانی معماری ان گذاشته است. بنابراین در خصوص ورودی , دسترسی به این فضاها نمی بایست به سهولت انجام بپذیرد . روشنایی این فضاها بوسیله پیه سوزهای سفالی بوده و روغن انها احتمالا از دو عصار خانه تاریخی موجود در نوش اباد تهیه می شده است . در مواقع نا امنی و پناه گرفتن در زیر زمین اب مصرفی اهالی از پایاب ها و قنات ها تامین می شده است .علاوه بر پایاب ها مسیر اویی ها بگونه ای بوده که در بعضی از قسمت ها به قنات مرتبط می شده است . تاریخ ایجاد و استفاده از این بنا ها به دوران ساسانی و اوایل اسلام می رسد که در دوران های بعدی یعنی سلجوقی تا صفویه و حتی قاجار مورد استفاده بوده است . این مجموعه ارزشمند به شماره 15816 و به سال 1385 ثبت در فهرست اثار ارزشمند ملی گردیده است .

مقدمه
نام شهر کاشان در مآخذ اسلامی « قاشان » یا « قاسان » ثبت شده و از شهرهای بسیار قدیمی ایران است . به استناد تحقیقات باستان شناسی در تپه های سیلک واقع در چهار کیلومتری غرب کاشان این ناحیه یکی از نخستین مراکز تمدن و محل سکونت بشر ماقبل تاریخ شناخته شده است . کاشان در زمان ساسانیان منطقه ای آباد بوده است . این شهر در دوره اسلامی نیز یکی از شهرهای معروف عراق عجم بود .
به استناد روایت جغرافیدانان اسلامی نام قدیم کاشان چهل حصاران نیز بوده است . در سال 442 هـ . ق طغرل اول سلجوقی بر شهرهای بزرگ جبال عجم از جمله کاشان استیلا یافت . در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی به علت توجه این پادشاه و وزیرش خواجه نظام الملک به عمران و آبادانی کشور ، کاشان هم از نعمت توسعه و عمران بهره مند شد .
در سال 532 هـ . ق . ملک سلجوق بن محمد بن ملکشاه با سپاهیان خود به کاشان حمله برد و خرابیهای زیادی به بار آورد .
درسال 554 هـ . ق . بعد از درگذشت محمد بن محمود از سلاطین سلجوقی عراق ترکمنها به شهرهای جبال از جمله کاشان هجوم آوردند و به تاراج پرداختند .
در سال 590 هـ . ق . پس از کشته شدن طغرل سوم و انقراض سلاجقه عراق سلطان تکش خوارزمشاه یکی از سرداران خود را به نام اینانج را به حکومت اصفهان منصوب کرد .
درسال 594 هـ . ق . یکی دیگر از سلطانان سلطان تکش خوارزمشاه به نام میاجق که حاکم ری بود اینانج را کشت وبرای دست اندازی به حوزه فرمانروایی و به کاشان حمله بردوشهررا درمحاصره گرفت . لیکن به علت پایداری اهالی موفق به گشودن آن نشد ، به ناچار با مردم از در آشتی درآمد ، اما سپاهیان وی به روستا های اطـراف کاشـان خسـارت زیادی وارد آوردند . تکش خوارزمشاه بعـد از دستگیـری نیـاجق ، حکـومت عـراق عجـم را به تاج الـدین علـی شـاه فـرزند خـود سپـرد . بعـد از در گـذشت تکش ، بـه فـرمـان محمـد خـوارزمشـاه ( 596-618 هـ . ق . ) فرزندش ، رکن الدین به حکومت ری ، قم و کاشان منصوب گردید .درسـال 621 هـ . ق که مغـول ها اهالی شهرهای ایران را قتل عام می کردند ، در هنگام تاخت و تاز سپا هیان هلاکوخان
در حدود کاشان ، خوجه نصیرالدین طوسی که از ملتزمین رکاب خان مغول بود ، به احترام و جود باباافضل الدین

محمد مرقی کاشانی سپاهیان را از کشت وکشتار مردم کاشان بازداشت . در دوره زمـامـداری ابـاقـاخـان ( 663 - 680 هـ . ق . ) خـواجـه بهـاء الـدیـن محمد به حکومت اصفهـان و قسمت مهمـی از شهـرهـای عـراق عجـم از جملـه کاشـان منصـوب شـد . در سـال 674 هـ . ق هنـدوشـاه نخـجـوانی حـاکـم کـاشـان بـود . بعـد از درگـذشت ابـوسعیـد بهـادرخـان ، ممـالـک ایلـخـانـی بـه قطعـاتـی چنـد بیـن امـرای متنفـذ تقسیـم گـردیـد و در هـر گـوشـه ای از ایــران سـلسـله ای تأسیس شـد .
از جمـله آنهـا سلسـله آل مظفـر بـود کـه در یـزد وکـرمـان اعـلام استقلال کرد . مسکوکات نقره ای که در کاشان به نام شاه شجاع ضرب شده است ، نشان میدهد که از سال ( 758-768 هـ . ق . ) این شهر جزء قلمرو آل مظفر بوده است . هنگامی که امیر تیمور نواحی مرکزی و جنوبی ایران را مورد تاخت و تاز خود قرار داد ، امیر مجد الدین مظفر کاشی که بفرمان سلطان زین العابدین مظفری ، خواهرزاده خود را حاکم اصفهان وکاشان کرده بود ، با حسن تدبیر از قتل و غارت سپاهیان امیر تیمور جلوگیری کرد . بعد از مرگ تیمور ، کاشان به تصرف جانشینان او در آمد . کـاشـان همیشـه از مـراکـز مهـم پیـروان مـذهب شیعـه بـوده است . به همیـن جهت در دوره صفـویه ، بـه علت علاقمنـدی آنـان نسبت به این مذهب ، شهـر رو به آبـادی نهـاد . شـاه عبـاس دوم در این شهـر به تخت سلطنت نشست .

کاشان به کرات در اثر زلزله ویران شده است . از جمله در سال 1192 هـ . ق . در دوره سلطنت کریمخان زند بر اثر زلزله خسارات بسیار دید . آخـرین بـار در سـال 1260 هـ . ق . زلزله سختی کاشان را لرزاند و باعث ویرانی روستاها و قصبات اطراف آن شد ( شهر جدید بر روی ویرانه های شهر قدیم ساخته شده و بناهایی که در حال حاضر در شهر مـوجـودند اکثرًا مربـوط به دوران قـاجـاریـه بـوده و قدمت آنها بیش از دویست سال نمی باشد . ) . از آثار تاریخی مهم کاشـان تپه های سیـلک در جنـوب غـربـی آن است . شهـر کاشـان معمـاری ویژه بومی جالب توجهی دارد و آثار و بنـاهـای تـاریخـی و مـذهبـی فـراوانـی در آن بـه جـا مـانـده است . این شهـر از جمـله شهـرهای کهـن و دارای بـافت تاریخـی بـا ارزش معمـاری ایرانی به شمـار می آیـد ، که در کـویـر مـرکـزی ایـران و دارای آب وهـوای گـرم و خشـک و تقـریبـاً دو فصلـی ( تابستـان و زمستـان ) قـرار دارد .

شهرستان کاشان که در ناحیه مرکزی ایران واقع شده حدود غربی و جنوبی آن به ارتفاعات سلسله جبال کرکس منتهی می‌گردد . آبادیهای دامنه‌ای این کوهستان عموماً دارای آب و هوایی لطیف و معتدل می‌باشد , ولی از جانب شمال و مشرق که به زمینهای شوره ‌زار کویر مرکزی ایران اتصال پیدا می‌کند , هوای آن به تدریج گرم و خشک وسوزان می‌گردد .
موقعیت جغرافیایی شهر کاشان و مشخصات آب وهوای آن از این قرار است :
عـرض شمـالی از خط استـوا : 34 درجه
طول شـرقی آن از گـرینـویج : 51 درجه و 27 دقیقه
ارتفاع آن نسبت به سطح دریا : 945 متر
حـرارت متـوسـط تـابستــان : 38 درجه سانتیگراد
میزان متوسط بارندگی در چهار سال اخیر : از 100 الی 120 میلییمتر .
براثر چنین اوضاع اقلیمی وعوامل طبیعی این منطقه , آب وهوای شهر کاشان گرم و خشک ولی سالم می‌باشد . چنانکه یکی از مسافرین بیگانه اوایل قرن حاضر در سفر نامه‌ خود مینویسد : « هوای آزاد و آسمان آبی رنگ کاشان ایده‌آل آدمی است . » . و بالطبع فینین ( شامل : فین بزرگ و فین کوچک ) که موقعیتی مناسب تر از کاشان دارند و به شهر مشرف اند ، دارای آب و هوایی لطیف تر و سـالم تر می باشد .