مقدمه
نام شهر کاشان در مآخذ اسلامی « قاشان » یا « قاسان » ثبت شده و از شهرهای بسیار قدیمی ایران است . به استناد تحقیقات باستان شناسی در تپه های سیلک واقع در چهار کیلومتری غرب کاشان این ناحیه یکی از نخستین مراکز تمدن و محل سکونت بشر ماقبل تاریخ شناخته شده است . کاشان در زمان ساسانیان منطقه ای آباد بوده است . این شهر در دوره اسلامی نیز یکی از شهرهای معروف عراق عجم بود .
به استناد روایت جغرافیدانان اسلامی نام قدیم کاشان چهل حصاران نیز بوده است . در سال 442 هـ . ق طغرل اول سلجوقی بر شهرهای بزرگ جبال عجم از جمله کاشان استیلا یافت . در زمان سلطان ملکشاه سلجوقی به علت توجه این پادشاه و وزیرش خواجه نظام الملک به عمران و آبادانی کشور ، کاشان هم از نعمت توسعه و عمران بهره مند شد .
در سال 532 هـ . ق . ملک سلجوق بن محمد بن ملکشاه با سپاهیان خود به کاشان حمله برد و خرابیهای زیادی به بار آورد .
درسال 554 هـ . ق . بعد از درگذشت محمد بن محمود از سلاطین سلجوقی عراق ترکمنها به شهرهای جبال از جمله کاشان هجوم آوردند و به تاراج پرداختند .
در سال 590 هـ . ق . پس از کشته شدن طغرل سوم و انقراض سلاجقه عراق سلطان تکش خوارزمشاه یکی از سرداران خود را به نام اینانج را به حکومت اصفهان منصوب کرد .
درسال 594 هـ . ق . یکی دیگر از سلطانان سلطان تکش خوارزمشاه به نام میاجق که حاکم ری بود اینانج را کشت وبرای دست اندازی به حوزه فرمانروایی و به کاشان حمله بردوشهررا درمحاصره گرفت . لیکن به علت پایداری اهالی موفق به گشودن آن نشد ، به ناچار با مردم از در آشتی درآمد ، اما سپاهیان وی به روستا های اطـراف کاشـان خسـارت زیادی وارد آوردند . تکش خوارزمشاه بعـد از دستگیـری نیـاجق ، حکـومت عـراق عجـم را به تاج الـدین علـی شـاه فـرزند خـود سپـرد . بعـد از در گـذشت تکش ، بـه فـرمـان محمـد خـوارزمشـاه ( 596-618 هـ . ق . ) فرزندش ، رکن الدین به حکومت ری ، قم و کاشان منصوب گردید .درسـال 621 هـ . ق که مغـول ها اهالی شهرهای ایران را قتل عام می کردند ، در هنگام تاخت و تاز سپا هیان هلاکوخان
در حدود کاشان ، خوجه نصیرالدین طوسی که از ملتزمین رکاب خان مغول بود ، به احترام و جود باباافضل الدین
محمد مرقی کاشانی سپاهیان را از کشت وکشتار مردم کاشان بازداشت . در دوره زمـامـداری ابـاقـاخـان ( 663 - 680 هـ . ق . ) خـواجـه بهـاء الـدیـن محمد به حکومت اصفهـان و قسمت مهمـی از شهـرهـای عـراق عجـم از جملـه کاشـان منصـوب شـد . در سـال 674 هـ . ق هنـدوشـاه نخـجـوانی حـاکـم کـاشـان بـود . بعـد از درگـذشت ابـوسعیـد بهـادرخـان ، ممـالـک ایلـخـانـی بـه قطعـاتـی چنـد بیـن امـرای متنفـذ تقسیـم گـردیـد و در هـر گـوشـه ای از ایــران سـلسـله ای تأسیس شـد .
از جمـله آنهـا سلسـله آل مظفـر بـود کـه در یـزد وکـرمـان اعـلام استقلال کرد . مسکوکات نقره ای که در کاشان به نام شاه شجاع ضرب شده است ، نشان میدهد که از سال ( 758-768 هـ . ق . ) این شهر جزء قلمرو آل مظفر بوده است . هنگامی که امیر تیمور نواحی مرکزی و جنوبی ایران را مورد تاخت و تاز خود قرار داد ، امیر مجد الدین مظفر کاشی که بفرمان سلطان زین العابدین مظفری ، خواهرزاده خود را حاکم اصفهان وکاشان کرده بود ، با حسن تدبیر از قتل و غارت سپاهیان امیر تیمور جلوگیری کرد . بعد از مرگ تیمور ، کاشان به تصرف جانشینان او در آمد . کـاشـان همیشـه از مـراکـز مهـم پیـروان مـذهب شیعـه بـوده است . به همیـن جهت در دوره صفـویه ، بـه علت علاقمنـدی آنـان نسبت به این مذهب ، شهـر رو به آبـادی نهـاد . شـاه عبـاس دوم در این شهـر به تخت سلطنت نشست .
کاشان به کرات در اثر زلزله ویران شده است . از جمله در سال 1192 هـ . ق . در دوره سلطنت کریمخان زند بر اثر زلزله خسارات بسیار دید . آخـرین بـار در سـال 1260 هـ . ق . زلزله سختی کاشان را لرزاند و باعث ویرانی روستاها و قصبات اطراف آن شد ( شهر جدید بر روی ویرانه های شهر قدیم ساخته شده و بناهایی که در حال حاضر در شهر مـوجـودند اکثرًا مربـوط به دوران قـاجـاریـه بـوده و قدمت آنها بیش از دویست سال نمی باشد . ) . از آثار تاریخی مهم کاشـان تپه های سیـلک در جنـوب غـربـی آن است . شهـر کاشـان معمـاری ویژه بومی جالب توجهی دارد و آثار و بنـاهـای تـاریخـی و مـذهبـی فـراوانـی در آن بـه جـا مـانـده است . این شهـر از جمـله شهـرهای کهـن و دارای بـافت تاریخـی بـا ارزش معمـاری ایرانی به شمـار می آیـد ، که در کـویـر مـرکـزی ایـران و دارای آب وهـوای گـرم و خشـک و تقـریبـاً دو فصلـی ( تابستـان و زمستـان ) قـرار دارد .
شهرستان کاشان که در ناحیه مرکزی ایران واقع شده حدود غربی و جنوبی آن به ارتفاعات سلسله جبال کرکس منتهی میگردد . آبادیهای دامنهای این کوهستان عموماً دارای آب و هوایی لطیف و معتدل میباشد , ولی از جانب شمال و مشرق که به زمینهای شوره زار کویر مرکزی ایران اتصال پیدا میکند , هوای آن به تدریج گرم و خشک وسوزان میگردد .
موقعیت جغرافیایی شهر کاشان و مشخصات آب وهوای آن از این قرار است :
عـرض شمـالی از خط استـوا : 34 درجه
طول شـرقی آن از گـرینـویج : 51 درجه و 27 دقیقه
ارتفاع آن نسبت به سطح دریا : 945 متر
حـرارت متـوسـط تـابستــان : 38 درجه سانتیگراد
میزان متوسط بارندگی در چهار سال اخیر : از 100 الی 120 میلییمتر .
براثر چنین اوضاع اقلیمی وعوامل طبیعی این منطقه , آب وهوای شهر کاشان گرم و خشک ولی سالم میباشد . چنانکه یکی از مسافرین بیگانه اوایل قرن حاضر در سفر نامه خود مینویسد : « هوای آزاد و آسمان آبی رنگ کاشان ایدهآل آدمی است . » . و بالطبع فینین ( شامل : فین بزرگ و فین کوچک ) که موقعیتی مناسب تر از کاشان دارند و به شهر مشرف اند ، دارای آب و هوایی لطیف تر و سـالم تر می باشد .
کلمات کلیدی: